Herrie bij de buren
Zolang er mensen op aarde zijn, zijn er ook mensen met een verstandelijke beperking. Heel vroeger verklaarden men deze mensen voor ‘gek’ of ‘bezeten door een geest of door de duivel’. Door een gat in de schedel te boren kon de geest dan ontsnappen. In sommige landen werden gehandicapte kinderen direct bij de geboorte gedood. Gehandicapten waren waardeloos want je kon ze niet opleiden tot soldaten.
De Grieken en Romeinen hadden hun eigen benadering van mensen met een verstandelijke handicap.
Die werd meestal vastgesteld door de familie want er was nog niets bekend over de aard en de oorzaak van de afwijking. Pas later werden er primitieve indelingen gemaakt tussen de verschillende soorten handicaps.
Pas met de opkomst van de kerk kregen de gehandicapten het ‘recht op leven’. Er kwam iets van verzorging op gang. En voor de geesteszieken werden de eerste gasthuizen gebouwd: de dolhuizen. In de Middeleeuwen was de overheersende opvatting dat geesteszieken nutteloos en waardeloos waren.
Ze werden vaak gegeseld en hun gegil werd gesmoord met een kussen.
De eerste man die bedacht dat een geestesziekte een natuurlijke oorzaak zou kunnen hebben, was Johannes Wier. En ook Felix Plater was deze mening toegedaan. Door observaties beschreef hij een aantal ziektebeelden en symptomen en zo kwam de eerste kwalificatie min of meer tot stond.
In de Renaissance en de periode daarna overheerste toch nog de mening dat mensen met een verstandelijke beperking door de duivel bezeten werden. Vaak werden ze in tucht- of pesthuizen gestopt om dwangarbeid te verrichten. Pas in de loop van de negentiende eeuw werd door de ontwikkeling van de wetenschap duidelijk dat geestesziekte allereerst een lichamelijke ziekte was en speciale zorg verdiende. De verbinding met het geloof werd daardoor eindelijk verbroken. Toen pas werden de eerste zogenaamde krankzinnigengestichten ingericht. Er volgde een grote instroom van allerlei mensen met allerlei problemen op geestelijk gebied die vaak verzorgd werden door ongeschoold personeel op basis van intuïtie. Laat in de achttiende en in het begin van de negentiende eeuw begon men uit te gaan van de indeling Lichaam – Ziel – Geest. Er kwam aandacht voor het behandelen van aandoeningen specifiek van de geest. Dat betekende ook dat patiënten verzameld werden in grote instellingen, vaak ver van de bewoonde wereld, waar rust was en dat was goed voor de patiënt. Zo ontstonden overal de grote stichtingen met instellingen waarvan er nu niet zo heel veel meer van over zijn.
Want in de twintigste eeuw bedacht men dat deze patiënten veel beter zouden kunnen functioneren in een gewone gemeenschap, dus in huizen in dorpen en steden. Daarbij werden mensen vaak op basis van hun aandoening samen in een huis verpleegd. Langzaam werden de verstandelijk gehandicapten geïntegreerd in de samenleving. Niet meer ver weg van de gewone werkende en winkelende mensen maar gewoon er tussen.
Jullie zullen je afvragen waarom deze lange inleiding. Dat heb ik gedaan omdat het onderwerp waar mijn blog vandaag over gaat, te maken heeft met deze geschiedenis van de behandeling van mensen met deze ziekte. Als er in een dorp in een dorp of een stad een woonhuis komt waar een aantal mensen met een verstandelijke beperking gaat wonen inclusief het verplegend/behandelend personeel, wordt er eerst met de bewoners overlegd en afspraken gemaakt. Ik vind het heel erg dat dat nodig is. Want mensen willen niet een kwijlende jongen met spasmes door hun straat zien lopen of het geschreeuw horen van dat meisje wat zich niet op een andere manier kan uiten. Nee, we willen precies weten wat voor aandoeningen deze mensen hebben, wat dat betekent en oh ja, na tien uur ’s avonds mag er geen harde muziek meer gedraaid worden want dan moet men slapen. Net of deze mensen openbaar bezit zijn waar je alles van mag weten voordat je ze in je omgeving duldt.
Vanmorgen was de kop in de Volkskrant ‘Wijkbewoners klagen over gehandicapten’. In het artikel staat dat er op verschillende plaatsen in ons land overlast is die veroorzaakt wordt door mensen met een verstandelijke beperking. De buren kunnen het gegil, het geschreeuw of het gegrom van de bewoners niet meer aanhoren. De politie is hier en daar al ingeschakeld. Men klaagt over het feit dat er veel zwaardere gehandicapten worden geplaatst in de woonhuizen dan vooraf afgesproken is met de instelling.
Dit bericht heeft me erg kwaad gemaakt.
Het is natuurlijk ook dubbel. Ik besef ook dat sommige cliënten beter af zijn in een instelling waar ze naar buiten kunnen zonder in gevaar te komen of een gevaar voor anderen te vormen. Maar er zijn ook heel veel mensen die normaal in een woonwijk kunnen wonen, die naar hun werk gaan, samen plezier maken ’s avonds en ja, het is wel eens wat onrustig omdat een van de bewoners een slechte dag heeft en zich alleen kan uiten door te schreeuwen. Moet je deze mensen dan ook weer in een tehuis stoppen wat midden in de bossen ligt? Of spuit je ze plat zodat de buren niets meer te zeuren hebben? Ik vind het heel erg dat er zo weinig begrip en tolerantie meer is in onze samenleving. Deze mensen horen er ook bij, we hoeven en mogen niet alles van ze weten. Accepteer het. En weet je, ga er eens een kijkje nemen en kijk je ogen uit naar hoe het daar aan toe gaat. Wie weet, wandel jij ook binnenkort met een kwijlende kleuter met het Down-syndroom of die man die zo graag de eendjes wil voeren, maar in zijn enthousiasme vaak met een nat pak thuiskomt en nu niet meer alleen naar buiten mag. En steek eens een handje uit bij het helpen met eten. Sta open voor deze mensen. Zij zijn zoals ze zijn Ze hebben net zoveel recht op leven als jij en ik.
Dus is er herrie bij de buren? Koop een paar oordopjes en stop met je te ergeren want dat maakt het alleen maar moeilijker….
Tot de volgenxde keer!
tja, iedereen die afwijkend is in deze tijd ,lijkt mss beter verzorgd en beter geaccepteerd dan vroeger…..
Is nog veel niet in orde daarmee….
Aan de andere kant , wil ik ook niet teveel herrie van mijn buren….dus ook niet van mensen met een beperking!
Knap verwoord, Riet!
Een goed verhaal over een moeilijk dilemma. Mijn broer heeft een verstandelijke beperking en woont in een woonwijk. Op de verdieping boven hem wonen senioren. In de andere helft van mijn broer’s verdieping woonden mensen met een zwaardere beperking. Sommigen konden niet praten, schreeuwden veel omdat dat hun enige manier van uiten was. De mensen op de bovenste verdieping hadden hier last van. Ze vonden het geen enkel probleem om in hetzelfde gebouw te wonen als mensen met een verstandelijke beperking (ze komen elkaar gewoon tegen in de lift en bij het halen van de post) maar om daar nu je nachtrust voor in te leveren…
Uiteindelijk is er voor gekozen de mensen met een zwaardere beperking toch weer op een meer afgelegen plek te plaatsen, zodat ze zichzelf kunnen zijn zonder dat iemand daar last van heeft. Ik zou het ook niet fijn vinden als ik elke nacht wakker wordt omdat er iemand een verdieping onder mij ligt te schreeuwen. Verstandelijke beperking, of niet.
Ook voor de begeleiders is het niet fijn dat andere mensen last ondervinden van “hun” cliënten. En trouwens, is het niet belangrijker dat mensen zichzelf kunnen zijn, dan dat ze zo nodig binnen de samenleving moeten wonen?
Dit geldt ook voor kinderen met een verstandelijk beperking die op een gewone basisschool zitten. Soms gaat dit goed, maar vaak zijn het vooral de ouders die niet willen / kunnen accepteren dat hun kind anders is. Ik ken veel voorbeelden van kinderen die eerst op een gewone basisschool zaten en later om wat voor reden dan ook tóch naar speciaal onderwijs zijn gegaan. Deze kinderen bloeiden op omdat ze eindelijk konden zijn wie ze zijn en op eigen niveau konden leren en communiceren.
In het kort: Er is een plek voor iedereen. Maar soms moet je accepteren dat een plek niet voor iedereen geschikt is.