1 mei – viering

Vandaag wordt over de hele wereld 1 mei gevierd. Vaag weet ik er wel iets van, maar wat ik weet ligt in de sfeer van ‘Oh ja, de ambtenaren van sommige steden zijn vrij’, we noemen het de ‘Dag van de Arbeid’ en van de grote parade die altijd in Moskou werd gehouden kan ik me ook beelden herinneren.
Ik kan me ook nog herinneren dat in vroeger tijden de ‘Intenationale’ werd gezongen.
Dus dit keer heb ik meer eens wat informatie opgezocht nadat ik op TV de grote demonstraties zag in Athene, Bangladesh en nog veel meer steden waar allerlei bijeenkomsten en protesten werden en worden gehouden.

Wat is precies de 1 mei viering?
Wikipedia zegt : ‘De Dag van de Arbeid (in België ook Feest van de Arbeid genoemd) is een feestdag van de socialistische en communistische arbeidersbeweging. De dag vindt in Nederland en België elk jaar op 1 mei plaats. Andere landen wijken soms af van deze datum. In Europa is 1 mei in bijna alle landen een officiële feestdag, maar niet in Nederland. Ik weet toevallig dat de gemeenteambtenaren van Amsterdam wel vrij zijn.

Een stukje geschiedenis:
Voordat 1 mei als “Dag van de Arbeid” bekend werd, gold het als een “viering van de meimaand”, ofwel een lentefeest. Aan de 1 mei-viering als viering van de arbeidersbeweging ligt de invoering van de achturige werkdag ten grondslag. Alfred de Grote (848-899), koning van het Engelse Koninkrijk Wessex, verkondigde voor het eerst de gedachten over een evenredige etmaalverdeling.  De eis om slechts acht uur per dag te werken werd in de  15e en 16e eeuw veelvuldig onder de Engelse ambachtslieden gehoord.
In Frankrijk kregen de mijnwerkers door Filips de Tweede de acht-urendag voorgeschreven. De pedagoog  Comenius wees in de 17e eeuw op de opvoedkundige en vormende betekenis van een evenredige etmaalverdeling.
De sociaal bewogen ondernemer Robert Owen pleitte er in 1817 Engeland voor om in werkplaatsen en fabrieken de achturige werkdag in te voeren. Hij beargumenteerde zijn eis door er op te wijzen dat acht uur werk en een goede organisatie van de arbeid een overvloed aan rijkdom voor allen kon scheppen en de nieuwste ontwikkelingen op technisch en chemisch gebied het niet meer noodzakelijk zouden maken om langer te werken dan acht uur.

In Melbourne werden op 18 februari 1856 door werknemers en werkgevers voor het eerst overeengekomen de arbeidsdag te beperken tot acht uur, nadat bouwvakarbeiders het werk neer hadden gelegd. In 1864 werd in  Boston de “Workingsmen’s Convention” gesticht waar Ira Steward pleitte voor een bij wet te regelen acht-urendag. In november 1884 nam de AFL-CIO een resolutie aan, waarin zij ervoor pleitte om vanaf 1 mei 1886 de wettelijke 8 urendag ingevoerd te krijgen. De keuze voor één mei was ingegeven door het feit dat in Noord-Amerika op die datum werd verhuisd en de arbeidscontracten op die datum vernieuwd werden (moving day).

De Amerikaanse vakbondsfederatie (American Federation of Labor) besloot in 1888 om voortaan op 1 mei jaarlijks te demonstreren voor de invoering van een 8-urige werkdag. Het voorstel werd in 1889 overgenomen op het eerste congres van de Tweede Internationale te Parijs In Amerika zelf vond de 1 mei-demonstratie evenwel slechts eenmaal plaats, in 1890, waarna president Cleveland de viering verplaatste naar de eerste maandag in de maand september, om te vermijden dat 1 mei een herdenking van rellen zou worden. Het doel was met de 1 mei-viering de strijd voor de achturige werkdag te versterken. Op 1 mei 1890 vonden in veel landen de eerste vieringen plaats.De Engelse tekenaar Walter Crane (1845-1915) maakte voor die bewuste 1 mei 1890 zijn tekening “Labours May Day”.

Tijdens de 1 mei-optochten wordt eigenlijk de bloedige afloop van de staking van 3 mei 1886 in de McCormick-fabrieken in Chicago (USA) herdacht, waar er werd geijverd voor de 8 urenwerkdag. Voor martelaren van Chicago is 1 mei synoniem voor arbeidersstrijd in de hele wereld, zoals werd besloten tijdens het Internationale Socialisten Congres “Socialistische Arbeiders-Internationale” congres van 1889 in Parijs. Dat symbool ligt aan de basis van de wetten rond weekendrust en de achturige werkdag en werd later, na de Tweede Wereldoorlog een doorbetaalde vrije dag.

Karl Marx (1818-1883), schreef in het derde deel van Das Kapital dat in 1894 door Friedrich Engels (1820-1895) werd uitgegeven, over de verkorting van de arbeidsdag:

Das Reich der Freiheit beginnt in der Tat erst da, wo das Arbeiten, das durch Not und äussere Zweckmässigkeit bestimmt ist, aufhört: es liegt also der Natur der Sache nach jenseits der Sphäre der eigentlichen materiellen Produktion. (Da) beginnt die menschliche Kraftentwicklung, die sich als Selbstzweck gilt, das aber nur auf jenem Reich der Notwendigkeit als seiner Basis aufblühen kann. Die Verkürzung des Arbeitstages ist die Grundbedingung.

In de  Sovjet-Unie en de voormalige communistische landen in  Oost- Europa werd 1 mei jaarlijks gevierd met een  parade waaraan behalve arbeiders ook legereenheden deelnamen, die de producten van de wapenindustrie lieten zien. Minder bekend is dat op 10 april  1933 de regering van  Hitler 1 mei per wet tot betaalde “Feestdag van de nationale arbeid” verklaart. Middels deze door Goebbeld voorgestelde maatregel wist Hitler een groot aantal vakbondsleiders naar  Berlijn te lokken om ze vervolgens gevangen te kunnen nemen en naar concentratiekampen af te laten voeren.

Ondanks deze zwarte bladzijde uit de historie van de “Dag van de arbeid” bleef deze dag een feestdag in onder andere België en Duitsland. Bij deze vieringen wordt nog vaak het strijdlied ‘De Internationale’ ten gehore gebracht. In Nederland is de “Dag van de Arbeid”  geen officiële feestdag. Wel werden er vanouds grote bijeenkomsten georganiseerd door de SDAP (nu PvdA) en de CPN. Tot in de jaren tachtig hield de CPN op 1 mei een jaarlijkse betoging in Amsterdam. In veel landen (onder andere België en Frankrijk) is 1 mei een doorbetaalde vrije dag.
De grondtoon van de Dag van de Arbeid is heden ten dage het gevoel van internationale verbondenheid.

En zo heb ik vandaag heel veel geleerd.
Tot de volgende keer!