Gepriegel

Vandaag ga ik een beetje opscheppen. Ik ga jullie namelijk iets vertellen en laten zien van een van mijn hobby’s, het borduren. Op zich is borduren niet moeilijk, tenminste als je alleen met kruisjes werkt. Die kruisjes heb ik al op de lagere school, zoals de basisschool toen heette en waar de meisjes twee uur in de week handwerkles krijgen terwijl de jongens erop los timmerden en leuke vogelhuisjes maakten en een laarzenplank.

Ik kan me nog goed herinneren dat we een soort merklap moesten maken, maar dan niet met een en dezelfde steek. Nee, iedere bestaande borduursteek moest in een rij aan bod komen. En dan werd er aan alle kanten een randje van kruissteekjes omheen geborduurd. En als je ook maar één steekje verkeerd had , moest je de hele rij weer uithalen en opnieuw beginnen. En het borduurwerk ging dan ook nog mee naar huis om er thuis aan te kunnen werken. Er waren meisjes die het allemaal niet zo goed konden en waar het misschien thuis ook niet zo schoon was en hun broddellappen werden dan als voorbeeld gebruikt van hoe het niet moest.

Ook de afwerking aan de achterkant was super belangrijk. Je mocht niet met lange draden van het ene plekje naar het andere plekje oversteken. Overal moest je de draad vastzetten zonder dat het een dikke prop werd en dan het draadje afknippen. En dan weer op dezelfde manier aanhechten als je draad afhechtte, zonder dat het een bobbel werd. Ik kan me ook nog herinneren dat ik wel eens bij een van de klasgenootjes thuis was om allebei samen aan onze borduurlap te werken en dat er een groot verschil was in haar en mijn lap. Haar moeder had het meeste gedaan en dat was te zien. Mijn moeder hielp ook wel, maar als ze het een klein stukje had voorgedaan moest ik het wel zelf doen.

Allerlei moeilijke borduursteken kwamen voorbij: de rijgsteek, de halve en hele kruisjessteek, de kettingsteek, de festonsteek,, de stiksteek, de steelsteek, de platsteek, de koninginnesteek en de frivolitésteek. En ook de stof waarop je borduurde verschilde. Als het stof was met gaatjes (stramien) was het aftellen een stuk gemakkelijker. Maar als het een lap was waar een patroon op getekend werd door met carbonpapier als doorslag een tekening op de staf te maken. En dan was het de bedoeling om elk lijntje te volgen en te borduren met de daarvoor bestemde steek. Dat was het moeilijkste van de borduurtechniek.

Na mijn eigen schoolperiode en de jaren dat ik zelf voor de klas stond, heb ik alleen een groeimeter met kabouters geborduurd voor onze eigen jongens. Die heeft jaren op hun kamer gehangen tot ze zo oud waren dat ze de hoogste lijn voorbij waren. Toen zijn we met potloodstreepjes op de muur gaan werken.
Mijn moeder borduurde wel, Petit point voor een kussenovertrek en voor een speldenkussen. Beiden heb ik nog steeds.in bezit en het speldenkussen gebruik in dagelijks. Ook onze Thijs heeft borduren geleerd op school en ook in zijn vrije tijd heeft hij tijden geborduurd. Laatst vond ik een oud, dik boek over handwerktechnieken boven in de kast een geborduurd lapje stramien wat Thijs heeft gemaakt toen hij op de basisschool zat. Prachtig om te zien.

Toen ik in de jaren 1999/2000 met een burnout meer dan een jaar thuis heb gezeten, ben ik de eerste twee maanden gaan borduren. Als een zombie zat ik hele dagen in mijn eigen gemakkelijke stoel te borduren. Het was een bloemenboeket van Janneke Brinkman-Salentijn.Nu is dit kleurrijke werk al jaren ingelijst en hangt het in de hal. Toen ik daarna vanaf begin 2005 opnieuw thuis zat, volledig arbeidsongeschikt en behoorlijk depressief, ben ik opnieuw gaan borduren. In huis hangen nu in totaal vier ingelijste borduurwerken in huis. Twee in de kamer die echt bijzonder zijn, een in de hal, en een op onze slaapkamer. Jan heeft op zijn kantoor een groot borduurwerk van Escher hangen wat ik ook heb gemaakt.

Mijn levenswerk is de fractal in de kamer boven de bank. Een fractal is een meetkundige figuur die zelfgelijkend is, dat wil zeggen opgebouwd is uit delen die min of meer gelijkvormig zijn met de figuur zelf. Fractals hebben een oneindige hoeveelheid details, en bij sommige fractals komen motieven voor die zich op steeds kleinere schaal herhalen. Doorgaans kunnen fractals gegenereerd worden door het herhaald toepassen van een bepaalde bewerking. De term fractal werd geïntroduceerd in 1975 door Benoit Mandelbrot en is afgeleid van het Latijnse fractus (gebroken). De fractal die ik in 9 maanden heb geborduurd is een soort cirkel en er zijn in totaal 93 kleuren in verwerkt. Deze hangt nu boven de bank, ingelijst. Het is altijd de bedoeling geweest dat er een tweede naast zou komen te hangen, maar dan in spiegelbeeld. Dat in spiegelbeeld omzetten was het makkelijkste als je een zoon hebt die handig is met computers, scanners, en printers. Ik ben er aan begonnen, maar het was een enorme opgave om dit opnieuw te gaan doen. Je hebt er goede ogen voor nodig, een daglichtlamp, een borduurloep en meer dan genoeg tijd. En dus ben ik op zoek gegaan naar iemand die het huis al had volhangen met borduurwerk, dat nog wel graag als hobby deed en dit mooie werk voor mij zou willen afmaken.
En die persoon heb ik gevonden in de persoon van A. Ze is nu een maand of vier bezig en ze komt me af en toe laten zien hoe ze vordert. De laatste keer was dat begin februari en toen was er al bijna een kwart klaar. Geweldig, wat een tempo.

Ik ben er zo blij mee dat mijn levenswerk nu door haar wordt afgerond. Ik denk dat einde van dit jaar de twee fractals naast elkaar zullen hangen. En op de foto’s kunnen jullie zien wat ik allemaal gemaakt heb, maar ook wat er nog ligt om ooit te laten inlijsten maar waar geen ruimte meer voor is in huis. Ik wil niet alles volhangen, er moet ook een beetje ruimte overblijven. En ik ben best trots op mezelf dat ik al deze borduurwerken heb gemaakt. Ik hoop dat jullie ze ook mooi vinden!

Tot morgen!

Ook mooi:

Wietse – 9 maart 2013 Leonard Cohen – 20 maart 2013 Lieve Mam – 24 maart 2013